Met dit jaarverslag sluiten we de eerste helft van deze bestuursperiode af. Met het bestuursakkoord als kompas hebben we hard gewerkt om ’s-Hertogenbosch verder te brengen. We hebben het verschil gemaakt met plannen en realisatie van meer betaalbare woningen, onze bijdrage in de energietransitie, gelijke kansen, het onderscheidend vermogen van ’s-Hertogenbosch en een aantrekkelijke, toekomstbestendige woon- en leefomgeving in stad en dorpen.
Ondanks de dynamiek van het afgelopen jaar, met onder andere de val van het kabinet – en daarmee onzekerheid over landelijk beleid en financiering van gemeenten – krapte op de arbeidsmarkt, opgave rond asielopvang, inflatie, bouwkosten, onzekerheden rond stikstof en netcongestie. Daarnaast stonden we zelf – als collegeleden en gemeentelijke organisatie – vaker dan we wilden centraal in maatschappelijk en politiek debat. Maar ook die opgaven zijn we niet uit de weg gegaan. We zetten alles op alles om te werken aan een veilige werkomgeving en verbinding en vertrouwen in de samenleving.
We hebben het afgelopen jaar stevig doorgepakt op de hoofdopgaven uit het bestuursakkoord. Het aandeel betaalbare woningen in onze plannen is inmiddels verhoogd naar het gewenste aandeel. De harde plancapaciteit is vergroot. En ook het afgelopen jaar realiseerden we de doelen op woningbouwproductie. Dat is alles behalve vanzelfsprekend als we ook kijken naar de productie in vergelijkbare steden. Daarbij zijn verschillende bijzondere woonprojecten opgeleverd, zoals Amadeiro midden in de binnenstad, woonzorgappartementen Alexanderven en niet voor niets bracht onze koning een bezoek aan het project Boschgaard. We hebben ook nieuwe stappen gezet op verstedelijking in de spoorzone, bijvoorbeeld met afronding van de haalbaarheidsfase van de Stadsdelta en de verfijning van het gebiedsperspectief. En na de grote rijksbijdragen die we vorig jaar al ontvingen voor verstedelijking en woningbouw waren we ook het afgelopen jaar weer succesvol. Onder andere met een rijksbijdrage van 19 miljoen euro voor maatregelen op het vlak van water en groen in de spoorzone. En een bijdrage van ca. 7,5 miljoen voor de versnelde start van in totaal 819 woningen in Landgoed Coudewater, EKP-Noord, Boschveld en De Groote Wielen.
Met de Transitievisie Warmte 2.0 hebben we afgelopen jaar een stevige vervolgstap gezet in onze reis naar een aardgasvrije en klimaatneutrale gemeente. Er is een belangrijke basis gelegd met de keuze om een groot collectief warmtenet te ontwikkelen. Aanvullend is verder gewerkt aan het aardgasvrijgereed maken van drie buurten met bovengemiddelde energiearmoede. Met de proeftuinaanpak in de kop van ’t Zand hebben we meer inzicht gekregen in de mogelijkheden om een complexe buurt aan te sluiten op een collectief warmtenet. Onderdeel van de vastgestelde Transitievisie Warmte 2.0 is ook een nieuwe Besparingsaanpak. Met de geïntroduceerde nieuwe instrumenten kunnen we alle doelgroepen (woningeigenaren, corporatiehuurders en particuliere huurders) ondersteunen. Zo zorgen we ervoor dat iedereen mee kan doen met de energietransitie. Voor de Duurzame Polder is in het vorig jaar hard gewerkt aan een voorkeursalternatief. Dat kon begin dit jaar worden gepresenteerd en opengesteld voor consultatie.
Met de Bossche Educatieve Agenda (BEA) gaven we het afgelopen jaar verdere invulling aan onze ambities op gelijke kansen in talentontwikkeling. Met kinderopvang- en onderwijspartners maakten we langjarige afspraken hoe we kinderen en jongeren het beste uit zichzelf kunnen laten halen. De BEA is daarmee de basis voor uit te werken beleid en programma’s. Ook kwamen we met een nieuwe aanpak leerlingenvervoer, waarin we meer uitgaan van kansen en mogelijkheden in plaats van beperkingen van leerlingen. En we hebben vorig jaar de oplevering van nieuwe schoolgebouwen voor het Van Maerlant en de Bossche Vakschool gevierd. Met de schoolbesturen en partners in onze kindcentra is de basis gelegd voor onze toekomstige onderwijshuisvesting in het Beleidskader Onderwijshuisvesting.
In de regio Noordoost Brabant (inclusief de Bommelerwaard) – en samen met zorg- en welzijnsaanbieders, zorgverzekeraar, de GGD, patiënten- en cliëntenorganisaties – maakten we het Regioplan Integraal Zorgakoord (IZA). Gericht op de vraag hoe we de zorg toegankelijk, betaalbaar en van goede kwaliteit houden bij een toenemende zorgvraag en afnemende zorgcapaciteit. Met de uitvoering van het Regioplan zetten we tot en met 2027 (de looptijd van het IZA) de eerste, belangrijke stappen. Verder hebben we doorgepakt op de aanpak van de wachttijden in de uitvoering van de Wmo en Jeugdwet en een start gemaakt met een programmaplan voor de hervormingsagenda Jeugdhulp.
Eind vorig jaar stelde uw raad unaniem de kaders vast voor de invoering van de Bossche Pas. Met deze stadspas kunnen alle inwoners en bezoekers van onze gemeente gebruik maken van acties en kortingen. Daarnaast wordt het voor inwoners met een laag inkomen eenvoudiger om gebruik te maken van inkomensondersteunende regelingen. Zo maken we ’s-Hertogenbosch voor iedereen. Introductie van de pas is voorzien in 2024.
Ook op onze ambities voor een onderscheidend ’s-Hertogenbosch hebben we vooruitgang geboekt. Uw raad heeft een nieuw cultuurbeleid vastgesteld voor 2025-2028. Onder andere gericht op versterking van het belang van amateurkunst en de positie van makers. Verder ging uw raad akkoord met het Voorlopig Ontwerp en bijbehorend Programma van Eisen voor de toekomstige huisvesting van Huis73. En stelde u een voorbereidingskrediet beschikbaar voor de herhuisvesting van het Design Museum. Op onze ambities rond datastad zijn raadskaders vastgesteld voor uitvoering voor het programma Datastad. Vanuit dat programma zijn verschillende projecten, samenwerkingen en evenementen gerealiseerd, zoals oplevering van een Smart City Monitor, de organisatie van de Dataweek NL en we voerden het gesprek met uw raad over verantwoord datagebruik. Verder hebben we gewerkt aan het haalbaarheidsonderzoek voor de ontwikkeling van het Innovatiekwartier Den Bosch (IKDB). Met bewoners, ondernemers, onderwijspartners, huurders en belangenvereniging wordt gesproken om de plannen te concretiseren. Ook in de gebiedsuitbreiding van Ondernemersfonds Centrum ’s-Hertogenbosch naar de Brede Binnenstad hebben we constructief samengewerkt met de betrokken partners. Het bedrag dat via de betrokken Stichting (SOCH) is opgehaald, hebben we als gemeente gematcht. Samen met de al gerealiseerde vastgoed BIZ – de grootste van Nederland – is het zo mogelijk om te blijven investeren in de Brede Binnenstad.
In het afgelopen jaar stelde uw raad het programma Sociale Structuur unaniem vast. Met dit programma werken we samen aan een beweging ‘van ik naar wij’. Door initiatieven vanuit de samenleving beter te ondersteunen, nieuwe verbindingen te maken en te werken aan wijken en dorpen die zorgen voor ontmoeten en contact. Verder werkten we aan een prettige woon- en leefomgeving in stad, wijken en dorpen met onder andere maatregelen op het gebied van verkeersveiligheid, de regulering van deelmobiliteit en investering en planvorming voor groen en klimaatbestendigheid (gebiedspaspoorten). Vanuit het ministerie van J&V ontvangen we een bijdrage van ca. 2,5 miljoen euro (tot medio 2026) om te werken aan het voorkomen van jeugdcriminaliteit. En met helderheid over de uitgangspunten voor De Groote Wielen en het rijksbesluit over uitstel van verbreding van de A2 worden de plannen voor de bereikbaarheid van de Oostelijke gemeentedelen verder aangescherpt. Voor verschillende modaliteiten en op korte, middellange en langere termijn.
De resultaten en dynamiek van het afgelopen jaar maken ons nog meer vastberaden om in de tweede helft van de bestuursperiode door te pakken. Om te werken aan oplossingen voor de grote opgaven van vandaag en morgen. Om het beleid en programma’s uit de afgelopen twee jaar om te zetten in impact. En om de verbinding met onze inwoners en andere partners verder te verstevigen. Op dat vlak zetten we het afgelopen jaar enkele bijzondere en betekenisvolle stappen. De eerste keer stilstaan bij Keti Koti. De terugkeer van het Oeteldonks carnaval in het nieuw opgeleverde Theater aan de Parade. De organisatie van het eerste burgerberaad. En aan alle andere keren waarop we elkaar ontmoeten en aan de slag zijn voor ’s-Hertogenbosch en onze inwoners. Wij blijven ons met slagkracht en ambitie inzetten voor onze stad, wijken en dorpen!
